over het eeuwig verlangen naar eenheid

een kasteel waarin een volk zijn vervulling vindt
is meestal niet zo oud

De geschiedenis van Europa heeft behalve machten voor de actualiteit van het politieke leven ook heiligen gekend - van onze nieuwe heiligen die wij meer dan ooit nodig hebben om te kennen zoals zij ons zijn toevertrouwd om ons de weg te wijzen in deze tijd die beslist niet de gemakkelijkste is in verhouding tot de beperkingen die zijn verbonden aan ons menselijk verstand en de manier waarop ieder op zich met de geaardheid die hem is gegeven zich zijn plaats onder de zon veroverd heeft. Om vanuit de sociale impasse waarin onze samenleving eigenlijk zonder dat iemand onder de levenden dat kon voorzien met gezond zelfvertrouwen te vertrekken naar een nieuwe tijd moet je wel beseffen dat het onder de mensen zo toegaat dat zij niet altijd hun aandacht wijden aan de actualiteit van de wereld waarin zij leven maar dikwijls ook gericht zijn op een toekomst waarin de zorgen van hun tijd tenminste een regulerend antwoord  krijgen met betrekking tot de invloeden daarvan en wat het betreft het persoonlijke element in het beleven van die wereld waarin deze tijd zich kennen laat als eveneens de onze bestaat er altijd het relativerende antwoord dat geen mens voledig opgaat in zijn wereld en daarmee kan worden gelijkgesteld maar dat er altijd een verschil zal blijven tussen het innerlijk en de uiterlijkheden van een levendig verlangen dat heel menselijk is om alle zorgen voor die uiterlijke wereld dan maar aan anderen over te dragen en zelf daarvan het genoegen te benemen dat wij in principe nergens toe zijn verplicht.

Canny Glasgow - zicht op de haven bij avond  - 19e eeuw

 - Soms hebben deze nieuwe heiligen die wij ontdekken als de sterren aan de nachtelijke hemel die ons bij het ontdekken van tenminste enig plan om ons een weg te vinden van de duisternis naar het licht hetgeen de natuurlijke voortgang der dagen ons ingeeft als de basis bij alles dat wij als een plan kunnen aanvaarden en een reden die het eigene van alle mensen overstijgt. Dat het die nacht is die ons bezig houdt en boeit is een kenmerk van deze tijd waarin wij althans sommigen onder ons die impasse erkennen als een deel van de sociale situatie die is ontstaan als de vertoning van het lot der mensen ndatéénmaal van huis gegaan nu een nieuwe plaats om zich te bergen niet gemakkelijk kunnen vinden waardoor het lijkt alsof wij zijn betrokken in een ander plan der geschiedenis waaraan geen ontkomen mogelijk lijkt en dat zich gelden laat als de onafwendbare voortgang der geschiedenis maar die voor ons zo langzamerhand zijn zin en betekenis verloor waardoor wij ons reddeloos en redeloos en radeloos wanen terwijl het feitelijk onze heiligen zijn die in al die dingen die ons zorgen baren allang hebben voorzien. Zulke mensen hebben ons doorheen de hele geschiedenis ons naast hun gebedenboeken ook telkens een aanwijzing gegeven hoe wij mogelijkerwijs kunnen werken aan een sociaal aanvaardbare oplossing en soms is het zo dat wij er pas in slagen op het ontdekken daarvan te komen wanneer die problemen van hun tijd die ook de onze zijn ons daartoe een persoonlijke herkenning van onze behoefte om tot overeenstemming met ons gevoel van rechtvaardigheid  te geraken ook in heel persoonlijke vorm te bieden blijken te hebben. 

een open garage ergens in de Algarve

Het zijn namelijk telkens de problemen van een tijd die reeds achter ons lijkt te liggen waarvan wij tot de overtuiging komen dat die niet afkomstig zijn van een verondersteld menselijk lot dat wijst in de richting van de bestemming van de mens in het licht van de eeuwigheid maar eerder hun oorsprong vinden in de manier waarop de samenleving is ingericht. Elk bestaan van ieder mens kent in zichzelf zo'n voorafgaande tijd van het bestaan voor allen en met iedereen gelijk waarin het leven wordt opgevat zoals het is en voor ons is gegeven en ons vanuit een opvatting dat het niet anders kan zijn beslissingen voorschrijft en wij zoals een kind het leven neemt en altijd onze kinderen dat leven zo zoals het zich aan hen voordoet zullen nemen en wij die wegen die ons leven ons laat nemen aanvaarden als inderdaad ook die van ons en eveneens die van hen toen in de tijd waarmee wij ons verbonden weten en waarmee wij zijn gebonden aan een heden dat een oorsprong heeft en een toekomst hebben zal waarin wij onszelf herkennen als mensen in deze tijd die niet kunnen aanvaarden hoe de wijze van hun bestaan is voorgeschreven waarmee mensen in een andere tijd zich de redenen voor hun beslissingen hebben voorgesteld als juist. 

Chiron en Acchilles

Zo heeft elke mens zijn geschiedenis en in verbondenheid met de geschiedenis van alle mensen gebeurt het soms dat die redenen van vroeger - want daarin vindt natuurlijk elk idee over geschiedenis zijn oorsprong dat wat vroeger is gebeurd ook nu weer in de indirecte vorm die ons geheugen ons biedt en waarmee ons verhaal gevormd wordt dat soms alleen bij anderen bekend is dan die wij voor onszelf zijn en dat die verhalen toch de onze zijn dat behoort tot één der wonderen van de geschiedenis waardoor wij altijd zullen beseffen dat er ergens in onze wereld een thuis voor alle mensen is - 

Ik noem deze zienswijze op de geschiedenis het teken voor de erkenning van de verbondenheid van elke mens met alle mensen in de tijd waarin hij leeft en die tot uitdrukking komt in persoonlijke zin als de herkenning van onze eigenheid in de tijdelijkheid van het gewone aardse leven. Daarenboven zicht te hebben op een zin die vanuit de eeuwigheid tot de mensen is gekomen en waarnaar die mensen altijd al op zoek waren zoals het heel wezenlijk is dat de mensen altijd zullen blijven zoeken naar telkens een nieuw beeld van die diepere zin is slechts aan weinigen onder ons gegeven en het zijn juist die mensen die ons in die betrekkelijke tijdelijkheid een weg wijzen naar het licht dat ons vanuit de eeuwigheid toeschijnt die ons voorgaan niet altijd ten leven maar ook soms ten dode toe.

de plaats Conçepcion in Mexico - het bezoek van de inspecteur
ets in sepia - 18e eeuw

Laten wij hen die ons zijn voorgegaan in het uitdragen van die zin als antwoord op dat eeuwige verlangen om eens weer thuis te komen daarom gedenken totdat wij allen dat verlangen om die thuiszin daadwerkelijk te volgen en zo ons de weg naar ons nieuwe tehuis ook eigen maken op grond van dat verlangen dat van gene zijde komt waarin ons het leven als zinvol verschijnt en wij ons deel daaraan beleven door ons in te zetten voor hen met wie wij dit eenzaam lijkende doel van dat particuliere bestaan gezamelijk beleven dat wij dan pas inzien als het onze wanneer wie die weg ten leven bijna voltooid lijkt te hebben het bericht van zijn voltooidheid bij ons achterlaat. Zoals wij ons verdriet om het afscheid van het simpele leven in deze tijd met zijn allen moeten delen alsof wij uit de scheiding van ons huwelijk met de waarheid de delen weer bijeenrapen samen met allen die ons dierbaar zijn geworden en hen deze weg wijzen die wij zomaar gevonden hebben als het ons gegeven deel opdat wij allen die ons voorgingen tot op de jongste dag zullen blijven gedenken. 

Het bericht dat ons gebleven is luidt vanwege hem die ons zijn zekerheden heeft overgedragen voordat hij ons achter zich liet dat pas dan wanneer wij kunnen loslaten het eeuwige verlangen van de mens dat zijn metgezellen voor altijd bij hem zullen blijven volledig zijn vervulling zal gevonden hebben in het thuis dat ons ons hart onthouden had en weer hervond.

het wandtapijt van Bayeux (detail) waarin volgens de opvattingen van
het Frankrijk der Midddeleeuwen iedereen en alles zijn plaats gevonden heeft
in het licht van de eeuwigheid